Κριτική και ανάλυση για το the Whale

Έχω μιαν αρκετά παράξενη σχέση με τον σκηνοθέτη Darren Aronofsky και την τέχνη του.

Καθώς είμαι τεράστιος οπαδός των ταινιών του και συγκεκριμένα του Black Swan, Requiem for a Dream και The Wrestler, το mother! Ήταν η ταινία που εκατάστρεψε τα movie nights με την παρέα μου.

Πραγματικά, μακάρι να αστίεφκα. Από την μέρα που είδαμε την συγκεκριμένη ταινία, δεν καταφέραμε να βρεθούμε να δούμε μια αξιοπρεπές ταινία για να μας έρθει καινούρια γεύση στον κινηματογραφικό μας ουρανίσκο.

Περιττό όμως να πω πως έχω μιαν πραγματική αγάπη για τις σκοτεινές και μελαγχολικές ταινίες του Aronofsky αφού συνήθως τον περιγράφω ως τον βασιλεία της κινηματογραφικής μελαγχολίας. Ως αποτέλεσμα, ήμουν αρκετά εξιταρισμένος όταν είδα το πόσο hype περιστρεφόταν γύρω από την καινούρια του ταινία, με πρωταγωνιστή τον αγαπημένο Brendan Fraser.

Πλοκή

Το the Whale είναι βασισμένο στην θεατρική παράσταση με το ίδιο όνομα του 2012. Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από τον Charlie. Ο Charlie είναι ένας παχύσαρκος καθηγητής κολέγιου όπου διδάσκει σε virtual τάξεις με την κάμερα του συνεχώς κλειστή, κρύβοντας την ταυτότητα του από τους μαθητές του.

Λόγω του βάρους του Charlie, ο ίδιος αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα υγείας και κινητικότητας. Καθώς ο πρωταγωνιστής αντιμετωπίζει σωματικά προβλήματα, ο ίδιος αντιμετωπίζει και την μοναξιά και την απομόνωση. Μόνη του συντροφία είναι η Liz, η προσωπική του νοσοκόμα. Καθώς ο Charlie είχε διαγνωστεί με καρδιακή ανεπάρκεια, αποφασίζει να διορθώσει τα λάθη του παρελθόντος και να ξανασυνδεθεί με την κόρη που εγκατέλειψε.

Μια τραγική ιστορία που δεν είναι για όλους

Πριν αναλύσουμε το οτιδήποτε πρέπει να πούμε κάτι από την αρχή. Το the Whale όπως αναφέρουν πολλοί κριτικοί, δεν είναι ταινία για όλους. Ο θεμελιώδης πυρήνας της ταινίας βασίζεται στον διάλογο μεταξύ των λιγοστών χαρακτήρων της ταινίας. Αν ο θεατής περιμένει το γρήγορο κόψιμο σκηνών του Requiem for a dream ή του Black Swan θα απογοητευτεί. Η δραματικότητα της ταινίας είναι το δυνατό της σημείο και είναι λογικό πως δεν μπορεί να καλύψει τις ψυχαγωγικές ανάγκες όλων μας. Έπειτα η πλοκή ανήκει στον πρωταγωνιστή και στις αλληλεπιδράσεις του με τους υπόλοιπους χαρακτήρες στο σχεδόν μοναδικό σκηνικό όπου είναι το σπίτι του Charlie, αφήνοντας την ταινία να περιγραφτεί και ως bottle movie.

Η ερμηνεία μιας ζωής

H δημιουργία του the Whale κατά την άποψη μου είναι ένα αρκετά μεγάλο επιχειρηματικό και καλλιτεχνικό ρίσκο. Μια μικρή ταινία που βασίζεται κατά 99% στην ερμηνεία του πρωταγωνιστή και των υπόλοιπων χαρακτήρων, μπορούσε εύκολα να αποτελούσε μια oscar bait αποτυχία.

Δεν είναι περιττό το ότι ο Aronofsky προσπαθούσε να σκηνοθετήσει την ταινία για μία δεκαετία αλλά λόγω του casting του Charlie δεν τα κατάφερνε

Η επιλογή του Fraser μπορεί να περιγραφτεί και ως νίκη στην κινηματογραφική ρουλέτα. O Fraser, όπου είχε εγκαταλειφθεί από το Holywood και είχε αναγκαστεί να φύγει από το φως της δημοσιότητας αφού αντιμετώπισε διάφορους τραυματισμούς λόγω των κασκαντερικών που έκανε αλλά και λόγω σεξουαλικής παρενόχλησης και κατάθλιψης.

Η επιστροφή του στις mainstream ταινίες του Holywood δεν μπορούσε να είναι καλύτερη. Σε μια εποχή όπου οι κινηματογράφοι είναι γεμάτοι με blockbusters, ο Fraser αρνήθηκε να διαλέξει Marvel και άλλα franchises και επέλεξε να δείξει το ωμό του ταλέντο στο σανίδι μιας πραγματικά ψυχοπλακωτικής ταινίας όπως το the Whale

Όπως είχε προαναφερτεί, η ποιότητα του the Whale βασίζεται κυρίως στον πρωταγωνιστή. Ε λοιπόν, ο Fraser δίνει την ερμηνεία της ζωής του. Το ταλέντο και η ηθοποιία που επιδείχνει μέσα από την απεικόνιση του Charlie, θα συζητιέται για τα επόμενα 15-20 χρόνια κατά την άποψη μου. Ο συνδυασμός των συναισθημάτων που ερμηνεύει μέσω των ψυχολογικών και σωματικών προβλημάτων που περνά ο Charlie είναι άκρως ρεαλιστικά κάνοντας τον θεατή να ταυτιστεί με τον γολγοθά όπου περνά. Ο πόνος και η θλίψη που ασκούνται στον πρωταγωνιστή, είναι ολοφάνερα στις εκφράσεις του ηθοποιού και πιο συγκεκριμένα στα μάτια του.

Είναι σημαντικό επίσης να αναφέρτε το ότι παρόλο που ο πρωταγωνιστής βρίσκεται στον πάτο, η καλοσύνη του είναι φανερά υπαρκτή, κάτι που κάνει τον Fraser τον τέλειο ηθοποιό για τον χαρακτήρα του Charlie.

Η ευσαρκία και το ψυχολογικό της πλαίσιο

Το κύριο θέμα της ταινίας στην επιφάνεια μπορεί εύκολα να υποστηριχτεί πως είναι η παχυσαρκία. Εν έτη 2022 η παχυσαρκία είναι πλέον μια μάστιγα. Η ταινία είναι μια από τις λιγοστές περιπτώσεις όπου αυτό το θέμα δεν αντιμετωπίζεται με κωμωδία. Αντιθέτως, η πλοκή εξερευνά την περίπτωση όπου η παχυσαρκία οφείλεται στην αυτοτιμωρία, στην κατάθλιψη και στην μετάνοια.

Ο Charlie είναι ένα τραγικό πρόσωπο, όπου η ζωή δεν του έκανε την χάρη για την μεγαλοχρόνια αγάπη με καμία μορφή, αφήνοντας τον ως ένα κέλυφος του παλιού του εαυτού. Όπως πολλά ρεαλιστικά παραδείγματα ο Charlie στρέφεται προς την απομόνωση, στο φαγητό και στην δουλειά του ως την μόνη του διέξοδο από την πραγματικότητα, φέρνοντας ως συνέπεια την σωματική του διάπλαση και την επιβάρυνση της σωματικής του υγείας.

Ο Moby Dick ως παρομοίωση

Ένα μεγάλο μέρος της ταινίας είναι η εμμονή του πρωταγωνιστή με την ιστορία της γνωστής φάλαινας του Moby Dick. Η κλασική ιστορία του Moby Dick περιστρέφεται γύρω από τον Ishmael όπου προσπαθεί με εμμονή να κυνηγήσει και να σκοτώσει τον Mobby Dick.

Η ταινία όμως προσφέρει μια διαφορετική προοπτική για την συγκεκριμένη ιστορία. Η φάλαινα συμβολίζει την ανάγκη για ένα κατά φαντασία εχθρό όπου ο καθένας από εμάς προσπαθεί να κατακτήσει. Υποσυνείδητα μας, οι ανθρώποι δύσκολα παίρνουμε το δικό μας φταίξιμο ως τον κύριο λόγω πίσω από την κατάντια μας. Μέσω της εμμονής του Charlie με το συγκεκριμένο βιβλίο αλλά και τον χαρακτήρα του Ishmael (πρωταγωνιστή της ιστορίας ) θέλει να μας δείξει πως ο Charlie είναι ο δικός του εχθρός.

Ανεξάρτητα από τις εξωτερικές επιρροές, υποθετικά ο εαυτό μας και οι αντιδράσεις μας, είναι οι χειρότεροι μας εχθροί. Η κατάντια του Charlie δεν είναι λάθος κάποιο εκτός από του ίδιου.

Κριτική

Όπως ανάφερα και πριν, η ταινία δεν θα ευχαριστήσει όλους τους θεατές. Μια αυτοτελή ταινία με λιγοστούς χαρακτήρες συνοδευόμενη από την εξερεύνηση ενός αμφιλεγόμενου θέματος όπως η ευσαρκία δεν είναι και η πιο διασκεδαστική επήρεια.

Κατά την άποψη μου, η προβολή της ταινίας πρέπει να γινεί με τις προσδοκίες του θεατή να είναι έτοιμες για μια ιστορία που βασίζεται κυρίως στους χαρακτήρες, χωρίς την αναμονή δράσης. Ακόμα και με τις μερικές δραματικές φάσεις η ταινία είναι στα δυνατά της σημεία όταν κάποιες συγκεκριμένες αποκαλύψεις λαμβάνουν τόπο, αφού έχουν χτιστεί με τον κατάλληλο διάλογο και το κατάλληλο exposition.

Μερικά από τα παράπονα των θεατών και των κριτικών είναι πως ο Aronofsky βασίζεται κυρίως στον μελοδραματισμό για να κάνει επίκληση προς το συναίσθημα. Κατά την άποψη μου, αυτό δεν είναι το αδύνατο σημείο της, αλλά αντίθετα η κύρια της δύναμη. Με αντίθεση από πολλούς άνδρες αγαπημένους πρωταγωνιστές όπου είναι απλά ψυχολογικά βασανισμένοι ( βλέπε Driver από Drive, Joe από το You were never really here κτλ.) o Charlie είναι και σωματικά.

Για την δική σας πληροφόρηση , όταν το Requiem for a dream είχε κυκλοφορήσει, το ίδιο παράπονο είχε διαστρεβλώσει την κυκλοφορία της και έπειτα από αρκετά χρόνια είχε πραγματικά εκτιμηθεί. Το ίδιο θεωρώ πως ισχύει και για το the Whale. Η δραματική εξερεύνηση της παχυσαρκίας και των ψυχολογικών της αιτιών , σαφώς και θα οδηγήσει σε μια δύσκολη και καταθλιπτική προβολή.

Συμπερασματικά, η προβολή του the Whale είναι ένα δύσκολο κατόρθωμα. Χρειάζεται αρκετή προσοχή στους διαλόγους αλλά και κατανόηση στους θρησκευτικούς και λογοτεχνικούς συμβολισμούς που υπάρχουν για την πλήρη κατανόηση του μηνύματος της.